Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) heeft een nieuw Syntheserapport uitgebracht, met lof van de Secretaris-Generaal van de VN, Antonio Guterres:
“De klimaatbom tikt, maar het nieuwste IPCC-rapport laat zien dat we de kennis en middelen hebben om de klimaatcrisis aan te pakken. We moeten nu handelen om een leefbare planeet in de toekomst te waarborgen.”
Het nieuwe IPCC-rapport is een synthese van de drie rapporten die deel uitmaken van het Zesde Beoordelingsrapport, samen met drie speciale rapporten. Dit Syntheserapport introduceert geen nieuwe informatie of bevindingen. Hoewel de IPCC-rapporten enkele goede gegevens bevatten, benadrukt de Samenvatting voor Beleidsmakers van het Syntheserapport zwak onderbouwde bevindingen over klimaatimpact als gevolg van extreme emissiescenario’s en gepolitiseerde beleidsaanbevelingen over emissiereductie.
De belangrijkste bevinding van de afgelopen 5 jaar is dat de extreme emissiescenario’s RCP8.5 en SSP5-8.5, vaak aangeduid als “business-as-usual” scenario’s, nu algemeen erkend worden als onwaarschijnlijk. Deze extreme scenario’s zijn verworpen door de Conferentie van de Partijen bij het VN-Klimaatakkoord. Desondanks blijft het nieuwe Syntheserapport deze extreme scenario’s benadrukken, terwijl deze belangrijke bevinding in een voetnoot wordt begraven:
“Zeer hoge emissiescenario’s zijn minder waarschijnlijk geworden maar kunnen niet worden uitgesloten.”
De extreme emissiescenario’s worden geassocieerd met alarmerende voorspellingen van 4-5°C opwarming tegen 2100. De meest recente Conferentie van de Partijen (COP27) werkt met een basistemperatuurprojectie op basis van een medium emissiescenario van 2,5°C tegen 2100. Aangezien er al 1,2°C opwarming heeft plaatsgevonden sinds de late 19e eeuw, is de verwachte opwarming voor de rest van de 21e eeuw onder het medium emissiescenario slechts ongeveer een derde van de opwarmingsvoorspellingen onder het extreme emissiescenario.
Het Syntheserapport legt de nadruk op “verlies en schade” als een belangrijke reden waarom actie nodig is. Het is dan ook moeilijk te overschatten hoe belangrijk de verschuiving in verwachtingen voor toekomstige extreme weersgebeurtenissen en zeespiegelstijging is, die gepaard gaat met het verwerpen van de extreme emissiescenario’s. Het verwerpen van deze extreme scenario’s heeft veel van de literatuur en beoordelingen van de afgelopen tien jaar over klimaatimpact, die zich op deze scenario’s hebben gericht, achterhaald gemaakt. Met name het extreme emissiescenario domineert de impact die prominent wordt belicht in het nieuwe Syntheserapport.
Het is duidelijk dat de klimaat “crisis” niet meer is wat het ooit was. In plaats van dit feit te erkennen als goed nieuws, blijven het IPCC en de VN-functionarissen hameren op het “alarm” over de urgentie om de uitstoot te verminderen door fossiele brandstoffen uit te faseren. Je zou denken dat als de opwarming minder is dan we dachten, de prioriteiten zouden verschuiven van emissiereducties naar het verminderen van onze kwetsbaarheid voor extreme weersomstandigheden en klimaatverandering. Maar dat is niet het geval geweest.
Het IPCC wordt gekenmerkt als een “kennismonopolie” met een dominante autoriteit in de VN-klimaatoverleggen. Het IPCC beweert “beleidsneutraal” te zijn en “nooit voorschrijvend voor het beleid”. Echter, het IPCC is ver afgedwaald van zijn opdracht om de wetenschappelijke literatuur te beoordelen ter ondersteuning van beleidsvorming. De gehele framing van de IPCC-rapporten draait nu om het terugdringen van klimaatverandering door middel van emissiereducties.
Niet alleen heeft het IPCC steeds meer een expliciete politieke rol op zich genomen, maar het misleidt beleidsmakers door de voortdurende nadruk te leggen op extreme klimaatuitkomsten als gevolg van onwaarschijnlijke extreme emissiescenario’s. Met zijn expliciete politieke betrokkenheid en misleidende informatie loopt het IPCC het risico zijn bevoorrechte positie in internationale beleidsdebatten te verliezen.
Het effect van deze alarmerende IPCC-rapporten en retoriek van VN-functionarissen is als volgt. Klimaatverandering is een groot verhaal geworden waarin door de mens veroorzaakte klimaatverandering een dominante oorzaak van maatschappelijke problemen is geworden. Alles wat misgaat versterkt de overtuiging dat er maar één ding is dat we kunnen doen om maatschappelijke problemen te voorkomen – stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen. Dit grote verhaal leidt ons naar de gedachte dat als we het probleem van het verbranden van fossiele brandstoffen oplossen, deze andere problemen ook opgelost zouden worden. Deze overtuiging leidt ons weg van een dieper onderzoek naar de werkelijke oorzaken van deze andere problemen.
Het resultaat is een vernauwing van standpunten en beleidsopties die we bereid zijn te overwegen bij het aanpakken van complexe vraagstukken zoals energiesystemen, watervoorraden, volksgezondheid, extreme weersomstandigheden en nationale veiligheid.
Het is belangrijk om een gebalanceerde en kritische benadering te behouden bij het interpreteren van de bevindingen en aanbevelingen van het IPCC en andere klimaatrapporten. Hoewel er waardevolle inzichten en wetenschappelijke consensus te vinden zijn, moeten we ook oog hebben voor mogelijke vertekeningen en politieke invloeden die van invloed kunnen zijn op de presentatie van de gegevens en de voorgestelde beleidsmaatregelen.
Het is essentieel dat beleidsmakers, wetenschappers en het bredere publiek een open en constructieve dialoog voeren over klimaatverandering, waarbij verschillende perspectieven en bewijsmateriaal worden meegenomen. Alleen door een evenwichtige en wetenschappelijk gefundeerde benadering kunnen we effectieve oplossingen vinden om de uitdagingen van klimaatverandering aan te pakken en tegelijkertijd rekening te houden met andere belangrijke aspecten van onze samenleving.
De IPCC-rapporten zijn verworden tot “bumpersticker”-klimaatwetenschap, waarbij een politieke boodschap wordt verkondigd terwijl de algehele reputatie van de wetenschap wordt gebruikt om autoriteit te verlenen aan een politiek gecreëerde consensus.
Opmerking van JC: Met dank aan Dan Hughes voor de “bumpersticker” uitspraak.
